Owain Train McGilvary a Dylan Huw: Fel gwacter

Arddangosfa

Owain Train McGilvary and Dylan Huw, Fel gwacter, 2024, Film Still.

Mae chwilfrydedd gan Owain Train McGilvary a Dylan Huw ym mhŵer ffurfiau clyweledol i ddad-sefydlogi – ac i lygru – strwythurau hegemonaidd, trwy gyfuno cyd-destunau amrywiol mewn ffyrdd chwareus. Yn Fel gwacter (2024), eu ffilm gyntaf, maen nhw’n defnyddio ffurf o chwedleua cwiar draws-hanesyddol, i ymholi mewn i dyllau ac absenoldebau yn y ffyrdd rydym yn meddwl am hanesion Cymreig.

Yn ganolog i ddelweddaeth y ffilm mae deialog rhwng dau ofod Cymreig arwyddocâol: storfeydd ein casgliad celf cenedlaethol yng Nghaerdydd, ac adfeilion Barics Dre Newydd yn chwarel Dinorwig. Mae Fel gwacter yn awgrymu perthynas ddrychol rhwng y ddwy safle: fel llefydd caiff hanes ei storio, mewn ffordd fyw, lle gellir cyffwrdd (neu hyd yn oed cruisio) profiadau a chyfarfyddiadau sydd cyn ein hamser ni – yn rai “go iawn” a dychmygol.

Gan ludlunio deunydd archifol, sgwennu a darluniau a gyfnewidwyd rhwng y ddau artist dros gyfnod o chwe mis, mae Fel gwacter yn taro golwg fforensig ar archifau Cymreig a cwiar o wahanol fathau, gan ymwrthod â naratifau gor-syml o “ail-ddarganfod” ac “ymbweru,” a thresmasu rhwng ffiniau genre, iaith, amser a lle. Mae’r ffilm, gyda gwaith sain gan Talulah Thomas, yn galaru ac hefyd yn dathlu’r holl gyfarfyddiadau hanesyddol posib na chafodd eu recordio na’u harchifo.

Mae’r ffilm 28 munud o hyd ac yn dechrau chwarae bob hanner awr.

Artist profiles and statements